تجربیات نخستین سال‌های زندگی یک کودک، روی توانایی‌های ذهنی، مهارت‌های اجتماعی و تحمل او در پاسخ‌گویی به استرس‌ها و چالش‌های زندگی بسیار مؤثر است. در این بین بازی‌های تعاملی و بازی‌هایی که در آنها کودکان نقش بازی می‌کنند، بخشی کلیدی از فرآیند یادگیری، مهارت‌آموزی و رشد شخصیتی آنها هستند. بازی کردن مهارت‌های شناختی و اجتماعی کودکان را تقویت می‌کند و در سلامت روحی و جسمی آنها نقش به‌سزایی دارد.
بازی کردن به کودکان این امکان را می دهد تا خیال‌پردازی کنند و قوه خلاقیت خود را پرورش دهند. در مسیر حرکت به سمت بزرگسالی، شناخت و تسلط کودک بر دنیای اطرافش بیشتر می‌شود و بازی کردن با افزایش اعتماد به نفس و ایجاد انعطاف‌پذیری این فرآیند را تسهیل می‌کند. کارشناسان معتقدند که بازی برای رشد عاطفی کودک حیاتی است. ظهور تجربه، بیان و درک آنها، تظاهر به نقش پذیری در بازی و شرکت در بازی گروهی به کودکان نحوه بیان احساساتشان و توان درک احساسات سایرین را می‌آموزاند.
اریک اریکسون یکی از نظریه‌پردازان برجسته در رشته روانشناسی است که برخی از آرای او از جمله نظریاتش حول موضوع بحران هویت و مراحل رشد روانی-اجتماعی به صورت گسترده مورد پذیرش قرار گرفته است. نظریه «هشتگانهی رشد» او بیان می کند در مرحله‌ی سوم رشد شخصیتی یک انسان که با عنوان “مرحله‌ی بازی یا ابتکار در برابر گناه” هم شناخته می‌شود، کودکان سه تا پنج ساله به همانندسازی با والدین خود می‌پردازند و مهارت‌های زبانی، قوه کنجکاوی و تخیل و توانایی تعیین هدف را در خود پرورش می‌دهند. اگر والدین نتوانند انرژی فرزندان سه تا پنج ساله خود را به درستی هدایت کنند، نوعی احساس گناه در کودک پرورش می‌یابد و عبور از این مرحله رشد را برای کودک دشوار می‌کند.
مرحله‌ی بعدی رشد کودکان که ارتباط تنگاتنگی با مرحله پیشین دارد، دوره‌ی مدرسه است که شش تا دوازده-سیزده سالگی را در بر می‌گیرد. در این دوره دنیای اجتماعی کودکان از خانواده فراتر می‌رود و همسالان، معلمان و الگوهای بزرگسال را شامل می‌شود. برای کودکان در دوره مدرسه میل به دانستن، نیرومند می‌شود که با عطش آنها برای اثبات شایستگی‌هایشان ارتباط دارد. دوره مدرسه تنها به معنای تلاش برای تحصیلات رسمی نیست بلکه هرگونه سخت کوشی برای یادگرفتن چیزی جدید را شامل می‌شود. بخش عمده این یادگیری‌ها درون گروه‌های دوستانه و از طریق بازی کردن و تعامل با سایر همسالان به دست می‌آید. مراحل هشتگانه رشد روانی-اجتماعی اریکسون در رابطه تنگاتنگ با یکدیگر هستند، به طوری‌که اختلال در هر مرحله، مراحل بعدی رشد را هم با چالش روبه‌رو می‌کند.
امروزه، در گوشه و کنار جهان، بسیاری از کودکان به دلیل مشکلات معیشتی ناشی از فقر، از فرصت خودپروری و خودآموزی، بازی کردن و لذت بردن از دنیای کودکی محرومند. فقر بر سلامت، رشد اجتماعی، عاطفی و شناختی، رفتار و نتایج آموزشی کودکان تأثیرات منفی دارد. وقتی خانواده‌ای با فقر دست و پنجه نرم می‌کند، معمولاً اسباب‌بازی‌ها از اولین چیزهایی هستند که از سبد خرید آن خانواده حذف می‌شوند. فراتر از آن، بسیاری از کودکان به علت فقر خانواده یا نداشتن سرپرست مجبور می‌شوند کار کنند و تأمین معیشت خود بپردازند.
اما صنعت اسباب‌بازی به تنهایی صنعت بزرگی است. بر اساس آمار درج شده در وبسایت آماری statista صنعت اسباب بازی جهانی در سال 2019 در حدود 90 میلیارد دلار درآمد داشته است و به صورت میانگین هر کودک اروپایی حدود 215 دلار برای تهیه اسباب بازی در سال 2019 هزینه کرده‌است. بر اساس نتایج یک مطالعه انجام شده توسط بنیاد قلب بریتانیا، یک چهارم والدین انگلستانی اعلام کرده‌اند که تجربه دور انداختن اسباب‌بازی‌های نو و استفاده نشده فرزندانشان را داشته‌اند. در این مطالعه، از 2000 نفر درخواست شد تعداد اسباب بازی‌های بلا استفاده کودکانشان را بیان کنند. طبق نتیجه این مطالعه هر کودک به صورت میانگین 4 اسباب‌بازی بلا استفاده در هر دوره از زندگی‌اش دارد.
یکی از مسایل نگران کننده در رابطه با اسباب بازی‌های بلا استفاده و دور ریخته شده، آلودگی زیست محیطی ایجاد شده توسط آنها است، به ویژه که تعداد بالایی از این اسباب بازی‌ها از مواد پلاستیکی تولید شده‌اند. سال‌هاست که موسسات مختلف در تلاش جهت حل این معضل هستند. یکی از بهترین راهکارهای اجرا شده، کتابخانه اسباب‌بازی است. کتابخانه اسباب بازی برای اولین بار در دهه 1930 در شهر نیویورک ایجاد شد. از آن زمان تا به حال این کتابخانه‌ها محلی مناسب برای بازی و کسب تجربه کودکان قشر کم‌برخوردار و سایر اقشار جامعه بوده‌اند. راهکار دیگری که سال‌هاست در بسیاری از کشورها اجرایی می‌شود، اهدا کردن اسباب بازی‌های بلا استفاده به خیریه‌ها است. خیریه‌های بسیاری وجود دارند که اسباب بازی‌ها و کتاب‌های داستانی بلا استفاده را جمع‌آوری می‌کنند و به دست کودکانی می‌رسانند که از نعمت بازی کردن محرومند.
ما در گروه خیریه سارا و در آستانه‌ی روز جهانی کودک پروژه داستان اسباب‌بازی‌ها را کلید زدیم تا با کمک شما به تعدادی از کودکان محروم کشورمان لذت بازی کردن را هدیه کنیم. برای اجرای این پروژه، بعد از شناسایی گروه هدف، یعنی کودکان محروم، به جمع‌آوری اسباب‌بازی‌هایی مشغول می‌شویم که مدهاست در گوشه کمدها جا خوش کرده‌اند تا بعد از تفکیک این اسباب‌بازی‌ها آنها را به دست صاحبان جدیدشان برسانیم.
در این مسیر، مثل همیشه به همفکری و همکاری شما نیازمندیم. این مهرورزی شماست که رنگین‌کمان شادی را در دل‌های کوچک‌شان برپا خواهد کرد و نور امید را در دل پدران و مادران روشن نگاه خواهد داشت. با ما از طریق بخش کامنت‌ها، آدرس ایمیل و یا صفحه خیریه در اینستاگرام در ارتباط باشید.
